01-10-2025 BALK – In 2019 verklaarde de Raad van State het programma aanpak stikstof (PAS) ongeldig, omdat het niet voldeed aan de Europese regels. Daardoor raakten een aantal agrarische bedrijven formeel in overtreding, omdat zij alsnog over een natuurvergunning moeten beschikken. De Omgevingswet draagt de overheid op om projecten legaal te maken voor die bedrijven. Op dinsdag 30 september stemde een meerderheid in de Tweede Kamer in met een wetsvoorstel dat het mogelijk maakt dat er niet langer uitsluitend wordt ingezet op legalisering, maar ook op andere oplossingen. De maatregelen in een nog vast te stellen programma moeten worden uitgevoerd vóór 1 maart 2028.
Bij de stemming over het wetsvoorstel zijn een vijftal amendementen aangenomen. Het programma bevat primair gerichte maatregelen voor het verminderen van stikstofdepositie. Een amendement regelt dat de maatregelen in het wettelijk voorgeschreven programma daadwerkelijk leiden tot het bieden van oplossingen aan PAS-melders, doordat primair wordt ingezet op gerichte reductie van stikstofemissie.
Dezelfde twee partijen kwamen met een amendement waarin de regering wordt verplicht om het in de Omgevingswet vastgelegde ‘programma met maatregelen om de gevolgen van de stikstofdepositie van de PAS-melders ongedaan te maken, te beperken of te compenseren’ ruim voor het moment waarop het maatregelenpakket uitgevoerd moet zijn te evalueren, om te toetsen of aanpassing van het programma benodigd is om de PAS-melders te kunnen legaliseren, en de uitkomsten voor 1 juli 2027 aan de Tweede Kamer toe te zenden.
Ook was er een amendement waarbij wordt vastgelegd dat het in de Omgevingswet ‘programma met maatregelen om de gevolgen van de stikstofdepositie van de PAS-melders ongedaan te maken, te beperken of te compenseren’ uiterlijk op 1 mei 2026 moet zijn vastgesteld.
Ook kwam er steun voor een amendement waarmee wordt geregeld dat het legalisatieprogramma, voordat het wordt vastgesteld en in aanvulling op de al verplichte publieksparticipatie, wordt voorgelegd aan het parlement. Daarnaast wordt wettelijk vastgelegd dat andere ondernemers dan PAS-melders die als gevolg van onrechtmatig overheidshandelen niet beschikken over een toereikende natuurvergunning, onderdeel kunnen worden van de groep die gebruik kan maken van de programmatische inzet voor het bieden van oplossingen aan PAS-melders.
Er is geconstateert dat in het voorliggende wetsvoorstel niet alleen de deadline voor legalisering van PAS-knelgevallen wordt uitgesteld, maar dat ook de oorspronkelijke legalisatieverplichting voor de Staat wordt omgezet in een inspanningsverplichting voor het vinden van een oplossing. Via een amendement blijft het de primaire inzet en verantwoordelijkheid van het Rijk om te zorgen voor een vorm van toestemmingverlening, waarbij wel ruimte blijft voor andere maatwerkoplossingen om tot een legale situatie te komen als de betreffende PAS-knelgevallen hiervoor kiezen.