24-07-2025 BALK – Elk jaar houden de skûtsjes Friesland in de ‘besnijing’, houden ze Friesland in hun ban. Iedereen die ook maar iets voor het zeilen voelt, volgt de strijd tussen de oude vrachtschepen op de voet. Skûtsjesilen is synoniem met wedstrijdzeilen met oude vrachtschepen, platbodems die aan het begin van de vorige eeuw werden gebouwd om turf, mest en andere lading tot bij de boerderijen te brengen. Hiervoor moesten de schepen ondiepe vaarten in. Daarom werden de schepen dan ook lang en plat gemaakt. Als er wedstrijden waren, en de schipper een paar centen extra kon verdienen, werd alle huisraad uit het skûtsje gehaald en op de wal gezet.
Deze skûtsjewedstrijden vonden vaak plaats in perioden dat er weinig werk voor de schippers was; de boeren hadden immers wel iets anders aan het hoofd dan denken aan een lading voor de broodschipper. Gelukkig waren er kasteleins die heil in een zeilwedstrijd zagen, bijvoorbeeld tijdens een jaarmarkt. Maar ook hier ging de kost voor de baat uit: de prijsuitreiking was in het café en de winnende schipper moest natuurlijk een rondje geven.
Met de komst van de watersportverenigingen, zo rond 1850, wordt de organisatie overgenomen door clubs, doorgaans bestierd door de notabelen. Dat betekende het eind van het zeilen om geldprijzen en de opkomst van de luxe voorwerpen. De belangstelling voor het skûtsjesilen loopt terug. De komst van de benzinemotor leidt via de opdrukker naar de vrachtschepen en het verdwijnen van vele skûtsjes. Maar een enkeling is zo verslaafd aan dat zeilen met vrachtschepen dat hij de traditie in stand houdt. Tegen het eind van de tweede wereldoorlog nemen enkele skûtsjefanaten het initiatief om het skûtsjesilen weer zijn rechtmatige plaats op de Friese zeilkalender te laten innemen. En nu meer dan zestig jaar later, bloeit het evenement als nooit tevoren.
SKS-Kampioenschap Skûtsjesilen
De grote strijd bij het SKS-skûtsjesilen gaat om het SKS-kampioenschap. Dat gaat naar de skûtsjeschipper die zo weinig mogelijk punten heeft bijeen gesprokkeld. Het eindklassement wordt berekend na de serie van elf wedstrijden. Van het puntentotaal wordt de slechtste wedstrijd afgetrokken. Strafpunten als gevolg van een protest, mogen niet meer als slechtste resultaat worden beschouwd, dus tellen altijd mee voor het klassement.
Het skûtsje dat na de laatste wedstrijd het minst aantal punten heeft behaald, is de SKS-kampioen. Als er een gelijk resultaat blijft tussen twee of meer skûtsjes, dan is de volgorde van aankomst in de laatste wedstrijd bepalend.
Wedstrijden
Zaterdag 26 juli
Maandag 28 juli De Veenhoop
Dinsdag 29 juli Earnewâld
Woensdag 30 juli Terherne
Donderdag 31 juli Langweer
Zaterdag 2 augustus Stavoren
Maandag 4 augustus Elahuizen
Woensdag 6 augustus Lemmer I
Donderdag 7 augustus Lemmer II
Vrijdag 8 augustus Sneek